O reolwyr ffermio ac offer clyfar i systemau ffermio cwbl ymreolaethol, mae Robs4Crops (prosiect newydd) yn helpu ffermwyr i lenwi prinder llafur - gan ysgwyd y dirwedd ffermio.
Bydd prosiect Robs4Crops yn cyflymu’r symudiad tuag at weithredu roboteg ac awtomeiddio ar raddfa fawr mewn ffermio Ewropeaidd. Gyda chyllideb o €7.9 miliwn wedi’i hariannu gan yr Undeb Ewropeaidd, mae’r prosiect yn cynrychioli chwyldro uwch-dechnoleg a allai gael effaith aruthrol ar gynhyrchiant, effeithlonrwydd a chynaliadwyedd amgylcheddol. Bydd Robs4Crops yn dangos bod roboteg a thechnolegau cysylltiedig yn dod â thrachywiredd a dichonoldeb i dasgau cyffredin, ailadroddus, gan leihau'r angen i bobl ymgymryd â gwaith sy'n annymunol, yn afiach, ac nad oes angen ei feddwl o gwbl. Dechreuodd y prosiect ar 1 Ionawr 2021 a bydd yn rhedeg am bedair blynedd.
Amser ar gyfer newid mewn amseroedd cyfnewidiol
Y brif her mewn amaethyddiaeth Ewropeaidd yw prinder llafur. Er bod costau llafur yn rhoi pwysau ar ba mor broffidiol y gall amaethyddiaeth fod, mae pandemig COVID-19 yn dangos bod prinder llafur hyd yn oed yn fwy arwyddocaol a gall beryglu sut mae'r gadwyn fwyd yn gweithredu - o'r fferm i'r fforc. Mae tyfwyr ledled Ewrop yn adrodd am brinder gweithwyr. Ni chynaeafwyd meysydd o ffrwythau a llysiau oherwydd nad oedd miloedd o weithwyr tymhorol yn gallu teithio i'r gwaith oherwydd y firws.
O unedau annibynnol i system robotig gyflawn
O ganlyniad i'r coronafirws, mae buddsoddiad trwm bellach mewn roboteg ac awtomeiddio mewn amaethyddiaeth, sy'n nodi dechrau newid strwythurol yn y sector bwyd-amaeth. Ar hyn o bryd, dim ond yn gynnil y mae roboteg yn cael ei defnyddio mewn amaethyddiaeth ar sail fasnachol. O safbwynt technegol, nid yw robotiaid amaethyddol yn cyrraedd eu potensial eto oherwydd eu bod yn cael eu defnyddio fel unedau annibynnol yn hytrach nag fel rhan o system robotig gyflawn, arloesol. O safbwynt annhechnegol, nid oes llawer o le i robotiaid amaethyddol yn yr arferion ffermio presennol ac nid ydynt yn cael eu cefnogi gan rwydwaith.
Offer clyfar, cerbydau ymreolaethol, a rheolwr ffermio
Bydd Robs4Crops yn mynd i’r afael â heriau technegol drwy greu datrysiad ffermio robotig sy’n cynnwys tair elfen: offer clyfar, cerbydau ymreolaethol, a’r rheolwr ffermio. Bydd peiriannau a thractorau amaethyddol presennol yn cael eu huwchraddio fel y gallant, ynghyd â robotiaid amaethyddol presennol, weithredu fel rhannau o system robotig. Bydd datblygu a phrofi yn digwydd yn ymarferol, o dan amodau gweithredu gwirioneddol, mewn pedair gwlad, ac mewn cydweithrediad agos â rhanddeiliaid.
Fforddiadwy trwy ddefnyddio peiriannau amaethyddol presennol
Bydd Robs4Crops yn mynd i’r afael â heriau annhechnegol drwy ddefnyddio’r peiriannau presennol, a thrwy hynny leihau’r buddsoddiad cychwynnol, a thrwy fynd i’r afael ag opsiynau cynnal a chadw, yswiriant, ariannu a hyfforddiant. Bydd rheoliadau, robo-foeseg, ac effaith economaidd-gymdeithasol hefyd yn cael eu trafod. Mae roboteg yn cynnig cyfle i ddatblygu modelau busnes newydd. Bydd adeiladu'r ecosystem ar gyfer roboteg amaethyddol yn broses ailadroddol sy'n cyd-fynd â datblygiad technegol. Bydd arddangosiadau o'r system robotig gyflawn (technegol ac annhechnegol) yn cael eu cynnal ar y raddfa y bydd y system yn cael ei defnyddio ar ei chyfer yn ymarferol. Bydd y treialon yn cael eu cynnal mewn partneriaeth â ffermydd masnachol ac arweinwyr busnes o Ffrainc, Gwlad Groeg, Sbaen a'r Iseldiroedd.
Rheoli chwyn yn fecanyddol a chwistrellu rhag plâu a chlefydau
Nod Robs4Crops yw mynd i’r afael â’r heriau sefydliadol a thechnolegol sydd ar hyn o bryd yn rhwystr rhag mabwysiadu robotiaid amaethyddol ar raddfa fawr, a’u datrys. Drwy adeiladu ar y peiriannau fferm presennol, safonau, a chynlluniau peilot ymarferol, bydd y prosiect yn llunio ac yn darparu system ymreolaethol yn barod ar gyfer treialon masnachol ar raddfa fawr. Bydd y systemau hyblyg a modiwlaidd newydd yn lleihau'r ddibyniaeth ar lafur wedi'i logi yn fawr, yn cynyddu diogelwch, ac yn lleihau ôl troed carbon cyffredinol cynhyrchu bwyd. Mae'r prosiect yn canolbwyntio ar y gweithrediadau maes mwyaf heriol ac ailadroddus, yn benodol rheoli chwyn yn fecanyddol a chwistrellu yn erbyn plâu a chlefydau.
Prif ffrydio ffermio robotig
Mewn ymgais ddewr i wneud ffermio robotig yn brif ffrwd, bydd Robs4Crops yn darparu maes profi diogel ar gyfer datblygiad ac arloesedd ailadroddol trwy rwydwaith o bartneriaid cydweithredol. Rydym yn rhoi’r defnyddwyr terfynol wrth wraidd popeth a wnawn: o ddadansoddi gofynion defnyddwyr i’r broses o arbrofi â modelau busnes. Bydd y prosiect yn cynyddu ei effaith trwy gydweithio o fewn yr ecosystem pan-Ewropeaidd gynyddol o Hybiau Arloesedd Digidol a phrosiectau a ariennir gan yr UE fel SmartAgriHubs ac agROBOfood.
Dr Frits van Evert, Uwch Wyddonydd ym Mhrifysgol Wageningen ac Ymchwil a Chydlynydd Prosiect Robs4Crops: “Mae amaethyddiaeth yn sensitif iawn i gost a phrinder llafur. Ac mae gwneud arferion amaethu yn fwy effeithlon a chynaliadwy yn hollbwysig. Mae Robs4Crops yn newid y gêm o ran adfywio’r diwydiant bwyd a fferm Ewropeaidd ac yn ‘gatalydd’ hanfodol i gyflymu’r broses o fabwysiadu roboteg uwch-dechnoleg a thechnolegau awtomataidd mewn amaethyddiaeth.”
Am fwy o wybodaeth:
Prifysgol ac Ymchwil Wageningen
www.wur.nl